بر باشقەدر رمضان گونلری

 

 نورتن سلما چويك اوغلى

 

رمضان باشلاینجە هر ‏یرە ، هر ‏زمینە حضور طولار ، بركت ‏گلیر . رمضان آیندە نور یاغار أوزریمزە ، دوزن ‏گلیر حیاتمزە . قلبلریمزە گوزللكلر گیرر ، روحلرە ‏خیر قاپولری آچیلیر . بر باشقەدر رمضان گونلری . . .  

 

اوروجیلە ، قرآن ‏تلاوتلریلە ، ‏تراویحلریلە مسلمانی ‏فرقلی بر معنا ‏اقلیمنە ‏و ‏فرقلی بر معنوی ‏دیسیپلینە صوقان رمضان ، كیشییە ‏تعبیری جائزسە «‏دنیایی آدام ‏گبی یاشامە ‏صنعتی»نی اوگرتن بر ‏قدسی موسمدر . بو ‏حقیقتلرڭ یانندە رمضانڭ صاییلامەیاجق چوق ‏فائدەلری ‏واردر . رمضان ؛ مسلمانە ، اخلاقی بر اولغونلق یاشاتیر . انسانڭ ‏كیشیلك ‏ضعیفلقلرینی گیدریر ، ‏شخصیت بوزوقلقلرینی ‏تعمیر ‏ایدر ، بویلەجە مؤمنلرڭ اخلاقی ‏سویەلری ‏یوكسلیر ، ‏فضیلتلری ‏گلیشیر .  

 

مؤمنلر ؛ ‏اگر رمضان آیندە ‏سادەجە اوروج ‏طوتمقدن ‏زیادە اوندەكی اینجەلگی قاورایابیلیرلرسە ؛ رمضان آیی ؛  

  

• انسانی بنجیللكدن قورتولمەیە ،  

• ‏یوقسولڭ حالینی آڭلامەیە گوتورر ،  

• ‏یالان سویلەمكدن ،  

• آلداتمقدن ،  

• حیلەكارلقدن ،  

• ‏اینجیتمكدن ‏صاقیندیرر .  

 

شعورلە رمضانی دگرلندیرن مسلمان ، گناهلردن قاچینیر . ‏الینی ، بلنی ، آیاغنی ، قولاغنی ، گوزنی قورومەیە چالیشیر . حراملرە ‏قارشی صبر ایدر . ‏دیلینی ‏طوتاراق آغزنی ‏غیبت ‏ایتمكدن ‏محافظە ‏ایدر . عین ‏زماندە مؤمن ‏كیشی ؛ ‏ینە ‏دیلیلە مالایعنییە طالمەز ، آبارتیلی ‏و ‏یالان قونوشماز . ‏زكاتنی ، ‏صدقەسنی ویرر ، گوڭللرە محبت ‏توخومی ‏اكر . ‏سفرەسنی آچار ؛ یورگینی ، ‏سوگیسنی اورتەیە قویارق ‏نیجە گوڭللر قازانیر . ‏یوركلردە مرحمت ‏سنبللری آچدیریر . . .

 

‏ایشتە بو شكلدە ‏روحی اینجەلگە ‏و گوڭل ‏انگینلگنە ایریشن مسلمان ؛ رمضان آینڭ رحمت ‏و بركتندن آی بویی ‏نصیبلنیر ، قلبندە ‏فیض شبنملری بلیریر . رمضان ؛ ‏فرض مكلفیتلرڭ ‏یانی ‏صیرە ‏تراویحلر ، ‏تهجدلر ‏ایلە ‏مؤمنڭ عبادتلرینە آیری بر ‏نشئە ‏و گوزللك قاتار . اوقونان قرآنلر ، دیڭلەنن ‏صحبتلر ، آیی ‏دگرلندیرمك آدینە ‏نافلە اولارق یاپیلان ‏ذكر ‏و ‏تسبیحاتلر ، قلبى ‏حیاتڭ جانلانمەسی ‏ایچون یاپیلان ‏علوی ‏قاتقیلردر . بو ‏قدسی ‏قاتقیلر ادراك ایدنی ، معنوی اكراملرە  غرق ‏ایدر . ‏ذاتًا ‏یوجەلكلرە مشتاق اولان روح ؛ رمضاندە آرادیغی ، ‏أوزلەدیگی ‏زمینە قاووشور . قلب گوزی آچیلیر دە آرتیق گوڭل ، ‏صوڭسزلق عالمنە بر ‏یقین ‏پنجرەسی آچار . حقیقةً دگرلندیرمەسنی بیلنە بر باشقەدر رمضان گونلری . . .

 

اوروجڭ ‏فائدەلری :  

  

 جناب حقڭ قوللرینە ؛ « ‏یاپیڭ ! » ‏دیە أمر ایتدیگی هر بر عبادتڭ هم مادی هم معنوی ‏یوڭدن انسانڭ ‏فائدەسنە ‏پك چوق حكمتلری ‏واردر . بوگون علمڭ گلیشمەسی ‏ایلە ‏اسكیدن انسانلرڭ ؛ « ناصل اولور ؟ » ‏دیە ‏حیرتلە باقدقلری ‏پك چوق خصوص گونمزدە ‏علمی اولارق آچیقلانابیلییور ‏و بویلەجە ‏مسئلەیی داها ‏ایی آڭلایابیلییورز .  

 

‏ایچندە بولندیغمز اكرامی ‏و عفوی بول اولان رمضان آیندە ‏بتون مؤمنلرڭ ‏بویوك ‏ایستك ‏و شوق ‏ایلە ‏طوتدقلری اوروجلرڭ ، ‏قیلدقلری ‏تراویح نمازلرینڭ ‏كندیلرینە بر چوق معنوی قازانچ ‏صاغلادیغی آچیقدر . اوروج ؛ اینانانلری بشری ‏دویغولردن ، ‏قدسی ‏دویغولرە یوكسلتن ‏نورانی بر باصامقدر . اوروج ، نفسڭ ‏و ‏شیطانڭ ‏ایستكلرینە ؛ « ‏اوت ! » دیمەنڭ أوڭنە گچن بر قالقاندر . اوروج ؛ انسانڭ ‏یاڭلیشە ‏قایمامەسنی ، كوتولگە بولاشمامەسنی ‏تأمین ‏ایدر .  

  

 اوروجلی مؤمندە ، شفقت ‏و مرحمت ‏دویغولری طوروق ‏نقطەدەدر . مادی ‏یوقسوللق ‏ایچندەكی انسانلرڭ حالی ، ‏اڭ ‏ایی اوروجلیكن ادراك ایدیلیر . ‏احتیاجلی قرداشلریمزە ‏یاردیم ایتمە حسلری ، رمضاندە داها ‏فضلەلاشیر .  

  

 اوروج ؛ انسانلرڭ آخلاقنە گوزللكلر قاتار ، ‏سرت ‏طبیعتلی انسانلردە ، بر ‏یوموشاقلق حالی اولوشور . مؤمن ‏كیشی ؛ اوروجی ‏ایلە كبر ، غرور ، ‏كین ، ‏یالان ، ‏گوستریش ‏و ‏ریادان ‏كندینی آریندیریر .  مسلمان ، اوروجیلە ‏فضیلتلی طاورانیشلرە یوڭلیر . او ؛ ‏عفتلی ، ‏وقارلی ، ‏ناموسلی ‏و ‏شرفلیدر . اینانان انسان ؛ اوروجە ‏و ‏دیگر عبادتلرینە ‏نە قدر ‏اهمیت ویررسە ، مسلمانلغنڭ ‏قالیتەسی دە او قدر آرتار .  

  

 اوروجلی مؤمن ؛ حقیقی مسلمانلق قسطاسلرینە بالخاصە مبارك رمضان آیندە داها چوق یاقلاشیر . ‏زیرا اوروج ‏ایلە ؛ ‏ال ، آیاق ، گوز ، قولاق ‏و ‏دیل ‏ایلە ایشلنەبیلەجك هر چشید گناهدن ‏قورونولمش اولور . بو خصوصدە ‏سوگیلی پیغمبریمز - علیه الصلات ‏والسلام - ؛  

 

 '' ‏كیم كوتو ‏سوز ‏و كوتو ایشلری بیراقماز ‏ایسە ، ‏الله ‏تعالےنڭ اونڭ یمەسنی ، ایچمەسنی بیراقمەسنە ‏احتیاجی ‏یوقدر . '' ( ‏تاج ، ج . ۲ ، ص . ٦۱ ) ‏و ‏ینە ‏پیغمبر - علیه ‏السلام - ؛

 

'' ‏نیجە اوروجلی ‏واردر ‏كە ، آچلقدن باشقە اوروجڭ اوڭا بر ‏فائدەسی ‏یوقدر . ‏و ‏ینە ‏گیجەلری ‏نیجە عبادت ایدن ‏واردر ‏كە ، اویقوسزلقدن باشقە بو عبادتڭ اوڭا بر ‏فائدەسی ‏یوقدر . '' ( ‏تاج ، ج . ۲ ، ص . ٦۱ ) 

 

 بو ‏حدیث ‏شریفلردن آڭلاشیلاجغی ‏أوزرە اوروج ‏طوتمق ؛ ‏سادەجە یمەمك ، ایچمەمك دگلدر . بوڭا جناب حقڭ ‏ذاتًا ‏احتیاجی ‏یوقدر . ‏بتون ‏ییەجك ‏و ‏ایچەجكلر بزە ربمزڭ ‏صوڭسز اكرامینڭ ‏تظاهرلریدر . اوروج ‏طوتمەدەكی مقصد ؛ اینانان مؤمن ‏كیشیلرڭ ، حقیقی مسلمان اولمە أولچیلرینە ‏تیتیزلكلە ‏رعایت ایتمەلرینڭ صاغلانمەسیدر .  

 

گوزلریلە حراملرە باقان ، قولاقلریلە ‏یاڭلیش شیلری ‏ایشیتمك ایستەین ، آیاقلریلە گناهە گیدن ، أللریلە یاساقلانان شیلری طوتان ، ‏دیلیلە هر ‏تورلی ‏غیبت - ‏یالان - مالایعنی - آبارتیلی كوتو شیلر قونوشان ‏كیشی ؛ اوروج ‏طوتسە دە اوروجدەكی اصل مساژی قاورامامش ‏دیمكدر . اوروج ، نماز ‏و ‏دیگر عبادتلر ؛ مؤمن كیشییی گناهلردن ‏قورور ، اوزاقلاشدیریر ، گناهلرە یاقلاشدیرماز . 

 

 اوروج طوتان مسلمان ؛ جمریلك ، حسد ‏و ‏فسادلقدن اوزاقدر . او ؛ بیلمدیگی قونودە احكام كسمز ؛ انسانلرلە ‏لزومسز ‏یرە چكیشمز ؛ انسانلرە كوسمز ، طاریلماز ؛ باشقەلری ‏حقندە كوتو ‏ظن یوروتمز . ‏قاتی ‏قلبلیلكدن شدتلە ‏صاقینیر . اوروجلی مؤمن ؛ دالدیغی غفلتدن اویانیر ، ‏حیلەیە باش وورماز ، هپ طوس طوغری اولور .  

 

 اسلامڭ بش شرطندن بری اولان اوروجڭ انسانلرە ‏فرض اولمەسینڭ ‏پك چوق ‏یاراری ‏واردر . چونكە ‏یوجە یارادانمز ‏الله - عز ‏و جلە - ؛ بز قوللرینە ‏نە أمر ایتمشسە مطلقا بوندە انسانلغڭ ‏فائدەسی ‏واردر ، ‏نەیی دە حرام ‏قیلدیسە ، اوندە دە ‏ضرر ‏واردر . مسلمانلر دە ربلرینڭ ‏امرلرینی ‏هیچ بر شك ‏و ‏شبهەیە دوشمەدن ؛ « ‏نەدن ؟ ‏نیچون ؟ » دیمەدن ، حتی مكافات دخی بكلەمدن ، ‏یالڭزجە ‏الله ‏تعالی أمر ایتدیگی ‏ایچون ‏و اونڭ رضاسی ‏نیتیلە ‏یرینە گتیرملیدر . عبادتلرڭ ‏ایفاسندە اصل اولان بو ‏حقیقتدر .

 ‏ایمانڭ گرگی دە بودر .  

  

 او ‏زمان ‏انسانی ، اخلاقی ، ‏روحی ، بدنی ‏و ‏صوسیال جهتلە ‏پك چوق ‏فائدەسی اولان اوروجی ‏بتون ‏صمیمیتمزلە ربمزڭ خوشنود اولاجغی شكلدە ‏طوتملییز . ‏ایشتە او ‏وقت بونڭ ‏نتیجەسندە او قادر مطلقڭ رضاسنی قازانمش اولورز ان شاء الله .  

 

رمضانڭ ‏فرقلی ‏اقلیمندە قلب ‏و ‏روحی ‏استفادەلر ، اخلاقی ‏و ‏اخروی ‏استفادەلر ‏صایمقلە بیتمز . بو ‏فائدەلرە ، مسلمانلرڭ ‏و ‏طوپلومینڭ عاجلاً ‏احتیاجی ‏واردر . حتی ‏دنیانڭ دخی ‏احتیاجی ‏واردر . چونكە بوگون ‏انسانلق آلارم  ویرییور . ‏شورادە ‏یانی باشمزدە ‏اڭ ‏صوڭ عراقدە یاشانانلر ، ‏سوریەدە دوام ایدن ‏صاواش ‏و دولتڭ خلقنە اجرا ایتدیگی قتل عاملر ، مصردە جریان ایدن ‏حادثەلر ، ‏طوغو ‏تركستانلی ( ‏اویغور توركلری ) قرداشلریمزە یاپیلان ‏اشكنجەلر ، ‏نرەدەیسە اولومە ‏ترك ایدیلن آراقانلی مسلمانلر ، ‏دنیانڭ درت بر یاننە طاغیلمش بولونان ‏ملتجیلرڭ قارشیلاشدقلری ‏ازیجی - ‏أوزوجی حاللر ‏و ‏بتون بو ‏فنالقلری طوروب سیر ایدنلر . . . ‏بتون بونلر بزە انسانلغڭ بیتدیگی یردە اولدیغمزی گوسترییور .

 

بر ‏یاندن دە ‏دنیایی قاصوب قاووران « قورونە ‏ویروس » علتی . . . ‏اوت ، انسانلغڭ رمضانڭ بركتلی حضور ‏طولو ‏اقلیمنە ‏و رمضانڭ گتیرەجگی ‏فائدەلرە عاجلاً ‏احتیاجی ‏واردر . شمدی یە قدر چوق خطالر یاپیلدی ، انسانلغڭ ‏طبیعتنە آیقیری ‏پك چوق ‏یاڭلیشلر گرچكلشدی آما آرتیق خطالردن دونمە ، ‏یاڭلیشلری بیتیرمە وقتندەیز .  

 

چوق گچ اولمەدن ، ‏انسانلق ‏و ‏انسانلق دگرلری داها ‏فضلە قتل ایدیلمەدن ، ‏كندیمزە دونمە ‏زمانی گلمشدر .

 

 ‏كیشیلری ‏و ‏طوپلوملری مادةً ، ‏فیزیكی اولارق ‏و معنًى ، ‏روحی اولارق راحتلاتاجق مبارك رمضان آینڭ ‏علوی آرمغانلرندن یارارلانمە ‏وقتیدر . رمضانڭ آرمغانلری ، مؤمنلر ‏ایچون عادتا ‏پسیقولوژیك ‏تداوی اصوللریدر . متودلر أوڭمزدە ، چارەلر المزدە ‏ایسە ؛ باشقە ‏زمینلردە دردیمزە دوا آرامق ، بیهودە ‏یورولمق ‏نییە ؟ اوروجلریمزڭ ، عبادتلریمزڭ ؛ مقبول اولمسی دعاسیلە . . .

أولرە دونڭ ! . .

 مصطفى عاصم كوچوك آشجى

  

 ‏نیسان آیندە ألڭزدە اولاجق بو یازیدە ‏نیچون ‏قادینلر موضوعنی ألە آلییورز ؟ چونكە گچدیگمز آی مملكتمزڭ گوندمندە بو موضوعدە مهم ‏حادثەلر یاشاندی .  

  

 ‏أوڭجە أولكەمزڭ ‏روحانیتە دوشمان چامورلی بر ‏موقوتەسندە بر ‏یازی چیقدی :  

  

 ‏قیزلری بابا أوینی ‏ترك ایتمەیە چاغیران بر ‏یازی... ‏قیز ‏اولادلری ؛ هوسلرڭ پیشندە ‏صوقاقلردە دانس ایتمەیە ، بابالری قیزدیراجق ایشلر یاپمەیە ، ‏قدیم اخلاقی ییقمەیە چاغیران بر ‏یازی . أولرڭ ‏صوقاقلردن داها ‏تهلكەلی اولدیغنی ادعا ایدن بر ‏یازی...  

  

 ‏الحمد للّٰه بو ‏یازی هر ‏كسیمدن آغیر ‏تپكیلر آلدی . ‏فقط ‏اڭ گوزل جواب ، متعاقب ‏هفتەلردە استانبول سوزلشمەسینڭ ابطالی خبریلە گلدی . ۱  

  

 ‏ایكی ‏حادثە آراسندە بر علاقە ‏وار می ؟  

 استانبول سوزلشمەسینڭ ، مسلمان تورك عائلە ‏یاپیسنڭ روح كوكیلە اویوشمدیغنی ، اوزونجە بر ‏سورەدر ؛ ‏نیجە مسلمان عالم ، متفكر ‏و قناعت ‏أوڭدری یازییور ، چیزییور ‏و سویلییوردی . ‏فقط ؛  

  

 '' چارپیڭ بابا او‎ینڭ قاپوسنی ، ‏صوقاقلرە چیقڭ ! '' ‏فتورسزلغندەكی بو ‏یازی ، ‏فسخ ‏ارادەسنی سیلكیندیرن ‏صانكە ‏صوڭ بر ‏طاملە اولدی .  

 ‏شیطان سوسلەمەلری هر ‏زمان دعوا ‏و ادعالری بولاندیرر . ‏اڭ آزیلی اخلاق دوشمانلری ، یاپدقلری ‏زهرلی ‏تلقینلرە ؛ « ‏فردڭ ‏حریتینی قورومە » ، « ‏وار اولوشڭ ‏أوزگورجە ‏افادەسی » ‏گبی ‏سوسلی ‏اتیكتلر یاپیشدیریرلر . ‏فقط بو ‏یازار ، مرامنی ‏غایت آچیق ‏و ‏سچیك ‏افادە ‏ایتدی . طوبرە اولایم ، دیركن هر شیئی ‏فاش ‏ایتدی . أتگندەكی ‏بتون چامورلری اورتەیە دوكدی . بر عائلە بویوگنە ، بابایە اطاعتی ؛ ‏صوقاقلرە دوشوب دە بولاشیلابیلەجك ‏بتون ‏رذیللكلردن داها بتر گوسترمەیە چالیشدی . یاپدیغی ‏تلقینلە ، ‏تجاوزە  اوغرامە ‏احتمالیلە بیلە آلای ‏ایتدی .  

  

 ‏یازارڭ بر بیلدیگی می ‏وار ؟ ‏گرچكدن أولردە چوق كوتو شیلر می اولویور . اونلری می قصد ایدییور ؟  

  

 انسانڭ اولدیغی هر یردە ‏ایكی قطب آراسندەكی هر ‏منظرە گورولەبیلیر : ‏اڭ ‏ایی دە ‏اڭ كوتو دە . چونكە انسان ‏حیواندن بتر دە اولور ملكدن اعلا دە .  

  

 ‏اوت مقدس ‏و مبارك آننەلك ‏و بابالق مقاملرینە حسب القدر ‏واصل اولمش ، ‏فقط او ‏امین ‏و قوروناقلی اولمەسی گركن ‏یرلردە دە چركین ایشلر یاپمش كوتو ‏أورنكلر ‏واردر . ‏نیجە قاتللر بیلە ‏اولادلرینە ‏مرحمتلیدر . ‏نیجە عرض دوشمانلری ،  ‏كندی ‏یاقینلرینی محرمیت ‏و معصومیت ‏ایچندە ‏یاشاتمق ‏ایسترلر . ‏فقط نادراتدن دە اولسە ‏طوپلومڭ ‏تفسخی ، عائلە ‏ایچی گناهلرە دە ‏یانسیمقدەدر .  

  

 ‏فقط ‏نە قدر ؟ ‏هانگی ‏صاییدە ؟  

  

 حكم چوغنلغە ‏گورە ویریلیر . بر چوروك المایە ‏بتون الما آغاچلری ‏فدا ایدیلیر می ؟ آز ‏صاییدە ‏وقعەنڭ ‏أوزرینە ‏أوست ‏أوستە بویوتچلر قویوب دە أولری ‏صوقاقلە ‏اش ، حتی ‏صوقاقدن داها آز ‏گوونلی ‏یرلر اولارق اعلان ایتمەنڭ آرقەسندەكی مقصد نەدر ؟ بویلە بر مقصددن حاصل اولاجق ، اولمەسی بكلەنن ‏نتیجە نەدر ؟  

  

 عین ‏یازار داها ‏اول ، بر قسمی أولردە یاشانمش شناعتلری آڭلاتان یاشانمش ‏حكایەلر قلمە آلمش . بو كتاب ‏حقندە ویردیگی ملاقاتندە ‏كندی باباسنی آڭلاتیركن ؛  

  

 '' بابام ‏فئودال دگلدی . بنم باباملە مناسبتم ‏اییدی . آما یاشادیغم ‏أولكە بویلە دگل... '' ‏طرزندە جملەلر قورمش . ۲  

  

 ‏فئودالیتە اورتە چاغ آوروپەسنڭ ‏دره بگلك دوزنی . ‏صول آغیزلر ، آناطولی عائلە ‏یاپیسنە ‏فئودالیتە یاقیشدیرمەسی یاپییورلر . ‏یعنی آننە - بابایە محبتی ، عائلە ‏بویوكلرینە اطاعتی ، بر ‏زوربەنڭ ‏سرفلری / مارابالری ‏أوزرندەكی ‏هگەمونیەسنە بڭزتییورلر . ‏یعنی اصلندە بو ‏صالدیریدە بر بیاض توركڭ ؛ ‏كویلی ، ‏ازیك ‏و مغدور خلقنە ‏گویا ‏ال اوزاتمەسنە ‏شاهد اولییورز ! اونلری ‏اسارتدن ‏قورتاریشنە ‏شاهدلك ایدییورز ! . . پە پە ! . .  

  

 ‏ظلمە اوغرایان ‏قیزلر اونلر ‏ایچون ، ‏سادەجە بر ‏پروپاغاندە مالزمەسی . یاشانان هر جنایت اونلر ‏ایچون ، حقسز دعوالرینە ‏حقلیلق صاغلایاجق برر ‏سوزدە ‏دلیل . ‏أویلە ‏كە ‏نرەدەیسە هر جنایتدە أللرینی اووشدیرارق ‏كوشەلرندن ‏فیرلایوب ؛  

  

 '' بز دیمەمش میدك عائلە ‏تهلكەلی بر ‏یردر ! '' دییور ‏و صیریتمەلرینی ‏زور باصدیرییورلر .  

  

 ‏حالبوكە أو ‏صوڭ ‏قلعەدر . أوڭ آلترناتیفی ‏ینە أودر . آننەنڭ او‎ینڭ آلترناتیفی اولسە اولسە ‏تیزەنڭ أویدر ، آننە آننەنڭ أویدر . بابا اوجاغینڭ آلترناتیفی ‏ددە بوجاغیدر .  

 

 بر ‏خستەخانەدە میقروب قاپان اولدی ‏دیە ؛

 

'' – ‏ای ‏خستەلر ! ‏خستەخانەلری ‏ترك ایدڭ ! شفایی چوپلكلردە آرایڭ ! '' ‏دیمك ‏گبی اولور بونڭ عكسی .  

  

 بر محكمەدە ‏یاڭلیش قرار چیقدی ‏دیە ؛  

  

 '' – ‏ای عدالت آرایانلر ! محكمەلردن واز گچڭ ! ‏مافیەلردە ، چتەلردە ، ‏حقانیت قوغالایڭ ! '' ‏دیمك اولور بو .  

  

 یڭی شفقدن ‏ارغون ‏ییلدیریم دە جوابلر ‏ویردی بو ‏یازارە : ‏أوز بابالری ‏مافیە بابالریلە دگیشدیرمەیە چالیشمەنڭ معناسزلغنی ‏وورغولادی . آنارشی ‏توصیەسنڭ ، گرچكلردن اوزاق خام بر ‏خیال اولدیغی  ‏تثبیتندە بولندی .  

  

 ‏صوڭ ‏زمانلردە ‏سادەجە بو ‏یازار طرفندن دگل ؛ بر چوق مجرادن عائلەیە ، آننە - بابالرڭ ‏اولادلر ‏أوزرندەكی ‏تأثیرلری ‏أوزرینە سوردیرولن بر ‏پروپاغاندە ‏وار . میلیونلر طرفندن سیر ایدیلن ‏ایكی ‏دیزی ‏فیلم ، بر ‏پسیكییاترڭ كتابلرینی ‏اساس آلییور . ایشلنن ‏حادثەلرڭ چوغینڭ اورتاق ‏نقطەسی اهمالكار حتی كوتو ‏نیتلی آننە - بابالرڭ ‏پریشان ایتدیگی ‏حیاتلر...  

  

 ‏پسیقولوژی ‏صوڭ ‏درجە بلیرسز ، مغلق بر ‏ساحە . ‏یگرمی تانە ‏قادینی اولدیرمش بر ‏سری قتلی ؛ « آننەسی كوچوككن ‏صاچنی اوقشامەمش دە اوندن... » ‏گبی بر جملەیلە آجینه‌جق بر مغدورە دونوشدیروب ، ‏كیم بیلیر ‏نەلرلە پنچەلشیركن ‏اولادنی بر ‏نبذە ‏اهمال ایتمش آننەیی ، قاتل ‏صندالیەسنە اوتورتیویرن ‏یوڭلری ‏وار ‏پسیقولوژینڭ . « سنڭلە باشلامادی » كتابی ‏گبی ‏مسئلەیە قرمیك / رئنقارناسیونجی باغلانتیلرلە باقمەیە ‏قالقیشانلر بیلە ‏وار .  عائلە ‏تراپیسی دە هكذا . ‏شخصًا بنم گلدیگم ‏نقطە ؛ بزم كولتوریمزڭ ‏یگانە ‏پسیقولوژی ‏تصورینڭ ، ‏تصوف اولدیغیدر . ‏گریسی ‏شیطان اغواسی ‏و نفس ‏وسوسەسی .  

  

 ‏اوت ؛ عائلە ‏أویلە مقدس بر چرچوە ‏كە ، میلیون ‏كیلومترە چاپندەكی بیاض بر ‏چارشافدە بر ‏مینیجك ‏سیاه ‏نقطە گورسە ، ‏بتون او ‏چارشافی بوروشدیروب چوپە آتاسی گلییور بعضیلرینڭ . ‏حالبوكە ‏بویوك دڭزلر ، كوچوك ‏كیرلرلە نجاستە بولانمازلر .  

 

 باقانلق آچیقلامەسی :  

  

 '' ۱ میلیون ‏كیشی باشنە ‏قادین جنایتی اورانلری ؛ ‏دنیادە ۱۳ ‏كیشی ، آوروپەدە ٧ ‏كیشی ، تركیەدە ۳ ، ٨ ‏كیشی . ''  

  

 یورگڭز أل ویرییورسە ، ‏سادەجە ‏طوپلی طاشیمە آراچلرندە یاشانان ‏تعجیز وقعەلرینڭ دە گرچك ایستاتیستیكینی ‏قویوڭ باقالم اورتەیە ! . . ‏صوڭرە مكتبلری ، ‏صوڭرە ایش یرلرینی ، ‏صوڭرە دە ‏صوقاقلری !  

  

 اوندن ‏صوڭرە اوتورڭ دە ‏قیاسلایڭ ! أولر می داها ‏گوگنلیمش ‏صوقاقلر می ؟  

  

 ‏دیەجكلر ‏كە ، أولردە اولانلر ‏فاش اولمییور . ‏فاش اولمامە ‏احتمالینە بناءً أولردە اولدیغی اورتەیە قونمش وقعەلری ۳لە چارپیڭ ٥لە چارپیڭ یتمەدی ۱۰لە چارپیڭ ! ‏ینە دە ‏صوقاقلرڭ ، باتاقلرڭ ‏صوچ حجمینڭ كنارندن بیلە ‏گچەمز .  

  

 ‏فقط ‏پروبلملر دراماتیكلشدیریلەرك ، آژیتاسیون / ‏حسی استثمار ‏یولنە گیدیلەرك ‏پیرەلر ‏دوە یاپیلارق عائلە ‏مؤسسەسی ‏قرەلانمق ایستنییور .  

 

 ‏یازینڭ بوزوق بر ‏فكری دە شو :

 

‏قادینلر ‏نە قدر چوق صوقاغە چیقار ، ‏نە قدر جسور اولور ، ‏تهلكەلرلە یوزلشیرسە كوتولك او قدر ‏ضعیفلر . ‏حالبوكە ‏خبرلردە دائما دویویورز : صوقاغە چیقان دگل ؛ ‏قارییرینڭ ‏ذروەسنە طیرمانان ، هولی وود شهرتنە اولاشان ‏قادینلر بیلە ‏تعجیزلرە اوغرایابیلییور . أولكەمزدە بیلە ، آقادمیدە ‏قارماشیق عشق جنایتلری ایشلنەبیلییور .

 

 بو بر ‏فوبی دگل ‏كە ‏أوستنە گیدنجە گچسین ! بو بر ‏حقیقت . كوتولك ‏گرچكدن ‏وار . قومەدی یە باقین ‏كە ؛ بو ‏یازی ، ‏ایكی سنەدر ‏اگیتیم ‏مؤسسەلرینڭ بیلە آچیلامەدیغی ‏و هركسە ؛ « أودە قال ! » ‏تلقینلرینڭ یاپیلدیغی بر ‏زماندە یازیلدی . أودە قالمق ناصل مادی میقروبلردن قورویورسە ، قلبندە ‏خستەلق بولونانلرڭ هر ‏زمان ‏وار اولاجغی بر ‏دنیادە معنوی میقروبلردن دە ‏قورور .  

  

 بر باشقە ‏نقطە :  

  

 ‏یازارە ‏گورە ، بابالر بوگون كوتو ‏و ‏تهلكەلی . ‏پكی بوگونڭ عائلەلرینی اولوشدیران انسان ‏پروفیلینی ‏كیم یتیشدیردی ؟ بوندن ٨٨ ‏ییل ‏أوڭجە ، اوننجی ‏ییل مارشیندە - حاشا - ؛ «... اون بش میلیون گنچ یاراتدق... »

 

 دیین آڭلاییشدن باشقە بر ‏ذهنیتی ‏مسئول ‏طوتامەیز ‏صوڭ بر عصرڭ عائلە ‏یاپیسنی اولوشدیران انسان ‏پروفیلینڭ یتیشدیریلمەسندن . مكتب ، آقادمی ، ‏نشریات ، تلویزیون ‏و ‏صوقاق... ‏هپسی عینى ‏سازی چالییور . ‏گرچە او ‏صول آغیزلە فئودە‏لیتەیی ‏مسئول ‏طوتویور .  ‏فقط او ‏فئودال یاپییی بر عصردر دگیشدیرەمەین ، دونوشدیرەمەین دە ‏ینە ‏كندی قفاسی . اونڭ ‏فئودال دیدیگی آناطولی انسانی دە بوگون گرچك كوكلرندن بسلنەمییور ‏كە ! درگاهی ییقمش ، ‏مدرسەیی قاپاتمش ، معنویاتجیلری صوصدیرمش ، میدانی باتیجیلرە ، بولوجیلرە ، آنارشیستلرە ‏و ‏نفسانیتدن باشقە ‏هیچ بر بیلدیگی اولمایان ‏قالابالقلرە بیراقمشسڭ .

 

اصلندە ‏سادەجە بو ‏یازار دگل ، بر عصردر ‏غزتە ؛  

'' – آرتیست اولمق ‏ایچون أولری ‏ترك ایدڭ ! '' دییور .

 

سینامە ؛  

'' – شهرت قوغالامق ‏ایچون أولری ‏ترك ایدڭ ! '' دییور .

 

تلویزیون ؛  

'' – هوا ‏و هوسلریڭزڭ ‏پشینە دوشوڭ ! '' دییور .

 

‏رادیو ؛  

'' – چیقڭ ‏صوقاقلردە دانس ایدڭ ! '' دییور ،

 

‏شمدی دە اینترنت « دوشولجەك » ‏صوقاقلرە ناویغاسیون خدمتی ویرییور ! . .  

  

 حتی ‏شویلە بر ‏نكتە آقتاریلیر :  

  

 بر ‏فرانسز ‏یازار ، م . عاكفە ؛  

  

 '' – ‏قادینلریڭزی أودن چیقارمدیغڭز ‏طوغری می ؟ '' ‏دیە صورمش دە ، حاضر جوابلغیلە مشهور شاعریمز ‏شویلە جواب ‏ویرمش :  

  

 – داها ‏أوڭجەلری ‏أویلەیدی ، ‏فقط ‏شمدی ‏طیشاری چیقاردق ‏و بر ‏تورلی ‏ایچری  صوقامییورز !

 

صوقاغە دوشمەنڭ ‏یولی ؛ ‏تحصیل ‏دیە گوستریلییور ، ‏ایش ‏دیە گوستریلییور ، ‏كندی آیاقلری ‏أوزرندە طورمق ‏دیە گوستریلییور . ‏فقط آیاقلری ‏أوزرندە طورامایوب ‏یرە قپاقلانان هر ‏قادین ‏وقعەسندە ‏ینە ‏صوچلی ، ‏فئودالیتە ( ! ) اولویور . ‏یعنی ‏عرف - عادتلریمز اولویور ، گلەنگمز اولویور ، ‏دینمز ، اینانجمز اولویور .

 

 آڭلایڭ آرتیق ! انسانی بوزدیسە ‏ینە بو ‏تلقینلریڭز بوزدی . شدتی ‏طوپلومە ‏ینە سزڭ ‏یازدیغڭز ‏و چكدیگڭز دیزیلر ‏پومپەلادی . او بوزوق انسان بابا اولورسە دە آننە اولورسە دە عینى عارضەلرلە آننە اولویور ، بابا اولویور . ‏قیزنە ‏تسلط ایدن بابالرڭ قاهر ‏اكثریتی عیاش ! ‏هانی شو '' اولوسال '' ‏ایچەجگڭز اولان ‏راقینڭ ‏سرخوشی . ‏اكرانلردە ‏ثانیە باشی دورتوكلەنن ، اویاندیریلان ‏ییلانلر ،  معصوم چوجقلرە اوزاندی ‏ایسە بو دە ‏ینە سزڭ ‏صوچڭز . ‏و بونڭ چارەسی او چوجقلری صوقاغە ‏صالمق دگل . ‏ینە انسانی اصلاح ‏ایتمك . عائلەیی ‏گوچلندیرمك . اخلاقی آیاغە ‏قالدیرمق . ‏امر بالمعروفی ‏قوتلندیرمك . ‏حقی ‏توصیە ایدەبیلمك .  

  

 ‏پروبلملی عائلەنڭ چارەسی ، ‏حضورلی عائلەدر . شدتە ‏تسلیم اولمش عائلەنڭ چارەسی ، رحمت ‏طولو عائلەدر . ‏استثمارڭ قول گزدیگی عائلەنڭ تداویسی ، ‏امانتڭ ‏و مسئولیتڭ حاكم اولدیغی عائلەدر . ‏هیچ بر ‏زمان ‏هیچ بر عائلەنڭ آلترناتیفی ‏صوقاق دگلدر . ‏ینە عائلەدر .  

  

 تركجەمز « كوتو ‏یولە دوشمك » ‏دیە بر ‏تعبیرلە ‏افادە ایتمشدر ‏كە ، بوگون باتاق خانەلردە ‏پریشان اولان ‏نیجە ‏اولاد ؛ ‏زمانندە بو ‏یازارڭ حدسزجە ‏توصیە ایتدیگی ‏گبی بر هوسڭ ، بر آرزونڭ بلكە دە بر ‏أوفكەنڭ ، آلینغانلغڭ ‏پشینە دوشرك بو ‏نقطەیە گلمشدر .

 

 محرمیتی ، اخلاقی ‏و معصومیتی انسانلغە اوگرتن اسلامدر . بونلرڭ ییقیلمەسنە ‏قارشی مادی ‏و معنوی ‏تدبیرلری ‏تعليم ایدن اسلامدر . آننە - بابایە ، ‏اولادنە ‏قارشی مسئولیتلرندن ‏طولایی ایقاظ ایدن اسلامدر . ‏اولادلرە دە آننە - بابایە احسان ‏أوزرە اولمەسنی أمر ایدن ‏ینە اسلامدر .

  

 انسانلغە ‏اڭ ‏بویوك چاغرییی یاپان اسلام ، ‏هیچ بر گوچ قارشیسندە بورچلی اولمایان ‏اللّٰهڭ ‏یولنە دعوت ایدركن مشرك قالمقدە اصرار ایدن آننە - بابایی بیلە اینجیتمەیە اذن ویرمەدی . '' اونلرە شرك قوشمە ‏تلقینلری خصوصندە اطاعت ایتمە آما اونلرە ‏دنیادە ‏صاحب چیق ! '' ( باقكز ‏لقمان ، ۱٥ ) دیدی .  

  

 ‏نە ‏بویوك ‏اینجەلك ! . . « مشرك دە اولسە او ‏سنڭ آننەڭ ، او ‏سنڭ باباڭدر . » دیدی .  

  

 '' مشرك بابانڭ ‏صورتنە وور قاپویی چیق ! '' دیسە ، ‏اللهڭ ‏حقی ‏و خاطری ‏البتە هركسدن عالی اولدیغی ‏ایچون ‏كیمسە بر ‏شئ ‏دیەمزدی .  

 

 لكن قرآن ‏شونی أوگرتدی :  

 

آننە ‏و بابا ؛ ‏ظاهر ‏و باطن ‏پلانندە ‏اللّٰهدن ‏صوڭرە انسانڭ ‏اڭ ‏بویوك ‏وفا بورچلیسی اولدیغی ‏ایكی ‏وارلقدر . بر چوق آیتدە آننە - بابایە احسان ، ‏اللهە ‏توحید ‏أوزرە ‏قوللق ‏امرندن همان ‏صوڭرە ‏گلیر . هر شیئنی بورچلی اولدیغی آننە - باباسنە ‏وفایی ییتیرن غافل ، گوزلە گورمەدیگی ‏یاراتیجینڭ حقڭی چیگنەمكدە چوق داها راحت طاورانیر .  

 

 بو آننە - بابا ‏یاشلانسە ، بیققینلق طوغورابیلەجك ‏سوز ‏و طاورانیشلر ‏سرگیلەسە ؛ ‏اولادلر ‏ینە حرمت ، محبت ‏و احساندە ‏فیرە ویرمەیەجكلر ، دگرلی ‏سوزلرلە خطابە دوام ایدەجك ‏و متواضع بر مرحمت ‏سرگیلەیەجكلردر .  

  

 بوگون ایكس قوشاغی ، ز قوشاغی ‏لاقیردیلری ‏وار . هركس ‏یڭی نسللرڭ ، ‏أوستەلك اینترنت أوزرندن اورغانیزە اولان ‏ییقیجی طاورانیشلرندن ‏تدیرگین ‏و ‏شكایتجی .  

 

 باشە باغلیلق ‏و عائلە ‏بویوكلرینە اطاعت ، نسللر ‏أوزرینە اوپراسیونلر یاپیلمەسنە ‏قارشی دە بر ‏محافظە قالقانیدر . بو قالقانی دلمە چاغریلری ‏ایسە اصلا ‏ایی ‏نیتلی دگلدر .

 

‏أولچو قرآن ‏و ‏سنت اولورسە ‏و ‏سوركلی بو أولچیلرلە گوزدن گچیریلیرسە ؛ بو ‏گلەنكلر دە ، ‏شكایت ایدیلەجك ‏فئودالیتە ‏ظلمینە آلت ایدیلمزلر .  

  

 ‏زمان ‏خیزلە ‏دگیشییور . انسانلغڭ داها ‏دیژیتال ، داها ‏تكنولوژیك گلەجگندە عائلە اولاجق می ‏یوقسە ‏بویوك عائلەدن چكردك عائلەیە اورادن دە بر باشنە یاشایان ، ‏ملیتسز ، جنسیتسز ، ‏انسیتسز ، ‏وفاسز ، ‏اكمك ییدیگی قاپویی تكمەلەییجی آنارشیست بر انسان ‏پورترەسی می چیقاجق ؟  

  

 بوڭا جوابی شو ‏تثبیتدن ‏صوڭرە ‏ویرمش اولاجغز :  

  

 ‏یازارڭ بو ‏سیوری ‏دیلی قوللانمەسینڭ بر ‏سببی دە ؛ « چیوی چیوی یی سوكر.» ‏پسیقولوژیسی . بر باشقە ‏یازیسنە دە ؛ « بیراقڭ أوی ب.ق گوتورسون ! » باشلغی آتمش عینى ‏یازار . ( ۱۰ مارت ۲۰۱٥ ) ‏یعنی ؛ '' ‏ای ‏قادینلر ! ‏سزە ویریلن ؛ « أوی ‏تمیز ‏طوت ! » ‏تلقینلرینی كوكندن ییقڭ ! '' دیمەیە ‏گتیرییور .  

  

 اونڭ دیدكلرینی دە ‏تام ترسندن ‏تلقین ایتمەلی :  

  

 ‏ای خانم ‏قیزلر ! أولریڭزە دونڭ !  

  

 ‏سزە دگری ‏طیشاریدە ، ‏صوقاقدە ، ‏قارییردە وعد ایدنلرە ‏اینانمایڭ !  

  

 گرچك دگر ‏تقوادەدر . اونڭ آناختاری ‏و قلاووزی قرآنه  قولاق ویرڭ .  

  

باقین او ‏نە دییور :  

  

'' أولریڭزدە اوتورڭ ، ‏اسكی جاهلیە عادتندە اولدیغی ‏گبی آچیلوب صاچیلمایڭ ! نمازی ‏قیلڭ ، ‏زكاتی ویرڭ ، ‏اللهە ‏و رسولینە اطاعت ایدڭ !  

  

 ‏ای ‏اهل بیت ! ‏الله ‏سزدن ، ‏سادەجە گناهی ‏گیدرمك ‏و ‏سزی ‏تر تمیز ‏یاپمق ایستییور .  

  

 أولریڭزدە اوقونان ‏اللهڭ آیتلرینی ‏و حكمتی خاطرلایڭ ! ( بونلری مذاكرە ایدڭ ، ‏تحصیلسە بونلری ‏تحصیل ایدڭ ! )  

  

 ‏شبهەسز ‏الله ، هر شیئڭ ‏ایچ ‏یوزنی بیلندر ‏و هر شیدن خبری اولاندر . '' ( الاحزاب ، ۳۳ - ۳٤ )  

  

  

 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _  

  

 ۱ استانبولە اهانتدی ،  

 عائلەیە ‏خیانتدی .  

 گوردی جمهور ‏فجاعتی ،  

 ‏دویدی ‏رئیس ابطال ‏ایتدی .  

 قوپدی بر « آه » دوشدی ‏تاریخ : - ٦ 

 « ‏فسخ دگل ‏صانكە ‏فتح... » ۱٤٤٨ - ٦ = ۱٤٤۲