‏وحدت ‏دینی

 

 

سامى كوكسون

 

  

 ‏دینمز اسلام ، بز انسانلرە موتلولغڭ ‏و ‏سعادتڭ ‏یوللرینی گوسترمشدر . بوننلە برابر ؛ ‏فرد ‏و ‏طوپلومی اولومسز اتكیلەیەجك ، ‏ضررە اوغراتاجق هر چشید حركت ‏و طاورانیشلردن دە منع ایتمشدر . اونڭ بلیرتدیگی ، حضور ‏و ‏سعادتمز ‏ایچون اویولمەسنی گركلی گوردیگی ‏اساسلردن بریسی دە ؛ ملی برلك ‏و برابرلگمزدر . بو ‏نقطەدە ؛ ملت اولارق گوڭللریمزی برلشدیروب ، حق ‏ایلە برابرلك ‏ایچندە بربریمزلە دائما ‏یاردیملاشمق ‏ایجاب ‏ایدر .  

  

 أوڭملە بلیرتملییز ‏كە ، اسلام ‏دینینڭ بر آدی دە ‏توحید ‏دینیدر . ‏توحید ؛ ‏تك ‏اللهە ‏اینانمق آڭلامنە گلدیگی ‏گبی ، برلشمك ‏و ‏طوپلانمق معناسنە دە ‏گلیر . استقامتمزی بلیرلەین قرآن ‏كریم ‏و ‏سنت ‏ثنیەدەكی ‏توصیەلرڭ آغیرلق ‏نقطەسی ؛ برلك ، برابرلك ‏و قرداشلكدر . بو قونودە جناب حق آل عمران ‏سورەسینڭ ۱۰۳ . آیتندە ‏شویلە بویورویور :  

  

 ''هپ برلكدە ‏اللّٰهڭ ‏ایپنە (اسلامە) ‏صیم صیقی صاریلڭ ، پارچەلانمەیڭ ! ‏اللهڭ ‏سزە اولان نعمتینی خاطرلایڭ . . . ‏هانی ‏سز بربریڭزە دوشمان ‏كیشیلر ‏ایدیڭز دە او ، گوڭللریڭزی برلشدیرمشدی ‏و اونڭ نعمتی سایەسندە قرداشلر اولمشدیڭز .''  

  

 كتاب اللّٰهدە ‏و ‏سنتدە برلك ، برابرلك ‏و قرداشلك أوگولمش ؛ بولونوب ‏پارچەلانمق ، ‏دوشمانجە ‏دویغولر ‏ایچندە اولمق دە ‏یریلمشدر . ‏تفرقەیە ، بولونوب پارچەلانمەیە ‏سبب اولان ‏كین ، حسد ، غرور ، كبر ، ‏غیبت ، ‏قوغیجیلق ، ‏یالانجیلق ، افترا ، ‏صوسیال مدیادە  ‏یالان خبر ‏أورتمك . . . ‏گبی كوتو ‏دوشونجە ‏و طاورانیشلر شدتلە یاساقلانمشدر . حجرات ‏سورەسینڭ ۱۳نجى آیتندە دە ‏یوجە ربمز بو ‏نقطەیە دقتلریمزی چكر :  

  

 '' ‏ای انسانلر ! ‏طوغریسی بز ‏سزی بر ‏ارككلە بر ‏دیشیدن یاراتدق . ‏و بربریڭزلە ‏طانیشمەڭز ‏ایچون ‏سزی قوملرە ‏و ‏قبیلەلرە آییردق . محقق ‏كە ‏الله یانندە ‏اڭ ‏قیمتلی اولانڭز ، اوندن ‏اڭ چوق قورقانڭز ( ‏تقوا ‏صاحبی اولانڭز )‏در . ‏شبهەسز ‏الله بیلندر ، هر شیدن خبرداردر .''  

 بو الهی ‏امرلرڭ بزە گوستردیگی استقامتی ‏ایی ‏تعقیب ایدرك ، اولاشیلمەسی ممكن اولان ‏اڭ گوزل ‏نقطەیە ، ملت اولارق ماضیدە اولدیغی ‏گبی ‏شمدی دە ‏صاحب اولابیلیرز . ‏یتر ‏كە ‏تفرقەیە دوشمەیەلم . بزم ملتمز ‏أویلە بر ملت ‏كە :  

  

 ‏اللّٰهی بر ، كتابی بر ، ‏پیغمبری بر ، عینى ‏وطن ‏طوپراقلرندە یاشییورز ، عینى ‏قبلەیە یوڭلییورز ، عینى كولتوری پایلاشییورز ، عینى ‏ایش ‏یرلرندە قرداشلك ‏دویغولری ‏ایچندە چالیشییورز ، عینى آلیش ویریش ‏یرلرندن فائدەلانییورز ، عینى جامعدە ‏یان ‏یانە  ‏صاف ‏طوتییورز ، عینى مكتبلردە ‏تحصیل گورییورز . . .  

  

 بویلە بر ملتدە آیریلق ‏غیريلق اولابیلیر می ؟ ‏البتە اولاماز . دوشمانلرڭ آرامزە ‏صاچدیغی ‏كین ‏و نفاق ‏توخوملری بویلە بر ‏طوپلومدە یرلشمە امكانی بولابیلیر می ؟ اصلا بولاماز ! ‏یتر ‏كە بزی بز یاپان ملی ‏و معنوی دگرلرە ‏صاحب چیقابیلەلم .  

  

 بو گون ‏اعتباریلە دوشمانلر ؛ گچن ‏زماندن داها ‏دگیشیك ‏تاقتیكلرلە ، ملتمز ‏و أولكەمز ‏أوزرندەكی خائن ‏امللرینی گرچكلشدیرەبیلمك ‏أوزرە ‏گیزلی - آچیق صالدیرییورلر . دون ‏صاواش ‏و ‏سلاح گوجى  ‏ایلە یاپامادقلرینی ؛ بوگون ، ‏یالان آلغی ‏و ‏خبرلرلە ملتمز ‏ایچندە ‏فتنە ‏و ‏فساد چیقارارق یاپمەیە چالیشمقدەدرلر .  

  

 هر ‏قاریش طوپراغی ‏شهید قانلری ‏ایلە ‏صولانان گوزل وطنمزی ‏پارچەلامەیی ‏و ملتمزی بولمەیی هدف آلان ؛ ‏دین ، ‏وطن ‏و ملت دوشمانلرینڭ ‏ییقیجی ‏امللرینە آلدیرمامق ، قوردقلری آچیق ‏و ‏گیزلی خائن ‏طوزاقلرە دوشمەمك ‏ایچون ‏صوڭ ‏درجە ‏دقتلی ‏و ‏اویانیق اولمق زورندەیز . 

 

 چونكە دوشمان ‏تاقتیك دگیشدیرمشدر . مسلمانلری ‏قارشی قارشییە ‏گتیریپ ، قرداشی قرداشە قیردیرمەیە چالیشمقدەدر . جاناوار ‏شمدی قوزو ‏پوستنە بورونمش ، ملتمزی بربریمزە دوشورمك ‏ایچون هر ‏فرصتی ‏قوللانمقدەدر .  

  

 بو ‏نقطەدە ‏فرد ‏و ‏طوپلوم اولارق شو ‏ایی بیلینملیدر ‏كە ؛ ‏فتنەیە ، ‏فسادە ، چكیشمەیە ، آڭلاشمازلقلرە دوشمك ‏ویا بونلرە ‏سببیت ‏ویرمك ، ملت ‏و ‏طوپلوممزە ‏قارشی یاپیلمش حقسزلقلرڭ ‏اڭ ‏بویوكلرندندر .  ‏زیرا ‏اویانیق اولماز ایسەك ، بو ‏گبی طاورانیشلر ملتمزڭ برلگینی صارصار . وارلغنە صیقنتی ویرر . ملتمزە ‏قارشی ‏اییلك ‏و ‏سعادت ‏یوللرینڭ قاپانمەسنە ‏سبب اولور .  

  

 « بن بو ملتڭ ‏اولادییم ! » دیین هركس ‏شونی چوق ‏ایی بیلملی ‏كە ؛ ‏فردلری بربریلە چكیشن ، ‏تفرقەیە دوشمش ، قلبلری ‏كین ، ‏دوشمانلق ، حسد حسلریلە ‏طولو اولان بر ‏طوپلوم ، دائما حضورسزدر . بو قونودە ‏سوگیلی پیغمبریمز شو ‏نقطەیە دقتلریمزی چكرك ؛

 

'' مؤمنلر بربرلرینی ‏سومكدە ، بربرلرینە آجیمقدە ‏و بربرلرینی قورومقدە بر ‏وجود ‏گبیدر . ‏وجودینڭ هر هانگی بر عضوی راحتسز اولورسە ، ‏سائر عضولری دە بو ‏یوزدن آتش ‏ایچندە قالیر . '' ( ‏بخاری ، ‏ادب ، ۲٧ ؛ مسلم ، برّ ، ٦٦ ) بویوروب ‏پارماقلرینی بربرینە كینتلەیەرك مؤمنلرڭ دە بویلەجە طیانیشمە حالندە بولونمەلری گركدیگنی ‏ایضاح ایتمشدر . ‏اساس ناصل اولمامز گركدیگنی اورتەیە قویان شو ‏حدیثدە ‏ایسە افندیمز ؛

 

 '' بربریڭزە حسد ایتمەیڭز ، بربریڭزە ‏أوفكەلەنوب طارغین طورمەیڭز ‏و بربریڭزە ‏یوز چویرمەیڭز .  

    ‏ای ‏اللّٰهڭ قوللری قرداش اولڭز !  

   مسلمان مسلمانڭ قرداشیدر . اوڭا ظلم ایتمز ، اونی ‏یاردیمسز بیراقماز ، اوڭا خور باقماز . '' ( ‏بخاری ، ‏ادب ، ٥٧ )  

  

 بو ‏حدیثلر دە بزە گوسترییور ‏كە ، قرداشلك ‏دویغوسی ‏ایچندە برلك ‏و برابرلك ‏أوزرە حركت ایتملییز . ‏یرموك ‏صاواشیندەكی شو ‏حادثە ، بو ‏نقطەیی ‏نە گوزل ‏ایضاح ایدییور :  

  

 حضرت ‏پیغمبر  صلى الله علیه ‏و ‏سلم افندیمزڭ  اصحابندن خذیفە  رضی الله عنه آڭلاتییور :  

  

 '' ‏یرموك ‏صاواشی ‏صوڭە ‏ایرمشدی . او ‏صیرەدە عمجەمڭ اوغلنی گورەمدیگم ‏ایچون ، ‏اگر ‏یارەلیلرڭ آراسندە ‏ایسە اوڭا براز ‏صو ‏ویرەیم ، دیدم .  

  

 ‏صاواش آلانندەكی ‏یارەلیلر آراسندە طولاشمەیە باشلادم . عمجەمڭ اوغلنی بولدم . ‏یارەلی ‏یوزنی ‏سيلدم . گوزنی آچدی ؛  

  

 « – ‏صو ‏ایستر میسڭ ؟ » دیدم . ‏الیلە ؛ « ‏اوت ! » اشارتینی ‏ویردی . ‏تام صویی طوداقلرینە گوتورركن یانندەكی بر ‏یارەلی ؛  

     

 « – آەە ! . . » چكدی . عمجەمڭ اوغلی ؛ « صویی اوڭا گوتور ! » ‏دیە اشارت ‏ایتدی . صویی اوڭا گوتوردم . ‏تام ‏ایچەجگی ‏صیرەدە بر ‏أوچنجی ‏یارەلی ؛  

  

 « – آەە ! . . » ‏دیە ایڭلەدی . او دە اوڭا گوتورمەمی اشارت ‏ایتدی ‏و گوتوردم ‏كە او ‏صحابی اولمشدی . ‏ایكنجیسنە گوتوردم او دە اولمشدی .  

  

 « – باری عمجەمڭ اوغلنە ‏یتیشەیم . . . » دیدم ، گلدیگمدە او دە اولمشدی . '' دییور . (حاكم ، مستدرك ، ٣ ، ۲٧۰ )  

  

 ‏ایشتە بو مثال ؛ مسلمانلر آراسندەكی ‏ایمانڭ عشق ‏ایلە یاشانمەسنی ، برلك ‏و برابرلگی ، قرداشلگی ، سوگییی ‏نە گوزل ‏افادە ایدییور .   بزلر دە بو ‏وصفمزلە دوام ایتملی ‏و گنچلگمزی بو عالی ‏دویغو ‏و اینانجلە یتیشدیرملییز .  

  

 ‏أویلە ‏ایسە یاپمەمز گركن :   

  

 آیریلمق دگل ، برلشمك . بولونمك دگل ، ‏بتونلشمك . بوزمق دگل ، دوزلتمك . ‏ییقمق دگل ، ‏یاپمق . ‏گری قالمق دگل ، ‏ایلری ‏گیتمك . ‏یرندە ‏صایمق دگل ، ‏یوكسلمك . ‏دوشمانلق دگل ، دوستلق . ‏كین ‏و نفرت دگل ، ‏سوگی ‏و محبت . نانكورلك دگل ،  ‏صداقت . كوتولكدە دگل ، ‏اییلكدە ‏یاردیملاشمق . ‏مرحمتسزلك دگل ، رحمت ‏أوزرە بر ‏حیات اولوشدیرمقدر . ‏وار اولان گوجمزی ؛ برلگمزڭ ‏و برابرلگمزڭ آرتمسی ، ملتمزڭ موتلولغی ‏و أولكەمزڭ معمور اولمەسی ‏ایچون خرجاملییز .  

  

 قلبمزدە ایمان ؛ آرامزدە برلك ، برابرلك ، قرداشلك ؛ وطنمزدە بتونلك بولندقجە ؛ ‏یوجە ربمز ملتمزی قورویاجق ، دوشمانلریمزڭ خائن ‏امللری ، ‏كیرلی ‏طوزاقلری ، ‏فتنە ‏و ‏فسادلری ، ‏ظالم ‏پلانلری ‏سرت قایالرە چارپان طالغەلر ‏گبی پارچەلانمەیە  محكوم اولاجق ‏و ملتمز ‏ابدیتە قدر ‏وار اولاجقدر ان شاء الله .  

  

 ‏یوجە ربم بو ادراكی انسانلریمزە ‏نصیب أیلەسین ان شاء الله . آمین . . .